MIĘDZYNARODOWE BIENNALE ARTYSTYCZNEJ TKANINY LNIANEJ
Katalog 3. MBATL 2004
 |
Rok wydania: 2004
ISBN: 83-89921-00-6 Objętość: 108 stron Rozmiar: 210 x 295 mm Okładka: kartonowa lakierowana Projekt okładki: Mirosław Szudy Cena: 30 PLN Zamówienia e-mail: krosno@muzeumrzemiosla.pl
|
Wstęp do katalogu
W królestwie lnu
Prace nadesłane przez artystów tkaniny na trzecią edycję Międzynarodowego Biennale Tkaniny Lnianej „Z krosna do Krosna” zaskakują różnorodnością technik, stylów, sposobów ekspresji. Budzą też podziw wynalazczością formalną, maestrią warsztatu i nieokiełznaną wyobraźnią twórców, którzy z tak skromnego i prostego materiału potrafią wyczarować prawdziwe bogactwo kształtów, form i barw. Na wystawie oglądać możemy tkane, szyte, klejone, malowane, motane, haftowane, wyszywane, formowane i splatane: obrazy, rysunki, rzeźby, instalacje, kolaże, niby-przedmioty. Zostały artystycznie wyzyskane wszystkie niemal sposoby i formy istnienia lnu: od lnianej pulpy, przez przędzę w różnych stopniach przetworzenia, nici i szpule po rozmaitość tkanin, niekiedy udatnie imitujących szlachetne materie.
Od ponad trzydziestu lat cyklicznie powraca moda na len, którą współcześnie wspiera ekologiczna refleksja. A nie ma chyba w sztuce bardziej przyjaznego i bliskiego naturze materiału, jak roślinna przędza. Nie dziwi zatem, że pierwszoplanowe miejsce wśród inspiracji artystów tkaniny zajmuje szeroko rozumiany świat przyrody: żywioły ziemi, nieba, wody, ognia i powietrza, piękno i rozmaitość krajobrazów, rozrzutna mnogość organicznych i nieorganicznych fenomenów przyrody. To dominujący nurt ekspozycji, jakkolwiek artyści tkaniny, zgodnie z duchem czasu, uciekają od dosłowności. Częściej inspirują się i transformują naturę niźli ją wiernie odtwarzają. Chodzi raczej o pewien „naturalny” klimat, który tworzy na przykład stonowana kolorystyka lnianej przędzy: różne odcienie przyjaznych oczom beżów, bieli, szarości i brązów oraz prostota warsztatu (zazwyczaj bardzo wyrafinowana).
Oczywiście na wystawie obecne są także prace z bardziej realistycznie potraktowanymi motywami pejzażowymi, zwierzęcymi i roślinnymi. Pojawia się nawet stylizowany, błękitny kwiatek lnu. Artystów inspiruje zarówno zauważalna w tworach przyrody regularność i symetryczność kształtów, jak i równie często spotykana - nieregularność i chaotyczność, która często kryje, uwidaczniane w dziełach sztuki, trudniejsze wzory ładu.
Paradoksalnie w poszczególnych realizacjach ekologiczna stylistyka splata się i przenika z abstrakcją, zarówno w jej nurcie organicznym, jak i w kierunkach skrajnie „sztucznych” i spekulatywnych: geometryzmie, sztuce znaku i op-arcie. To drugi, ważny i obszerny nurt biennale, nieustannie inspirujący warsztatowe poszukiwania artystów tkaniny. Łagodna finezja i gwałtowne kontrasty przenikających się warstw i pasm kolorów, kompozycyjny ład lub przeciwnie – ekscentryczne układy form, kształtów, splotów i efektów fakturowych – to tylko niektóre z rozmaitości propozycji i pomysłów uczestników konkursu.
Szczególnie zaciekawił mnie na tej edycji biennale nurt kulturowy, choć nie jest on szczególnie obfity w ilość realizacji. Tworzą go prace w różnoraki sposób eksponujące postać człowieka i humanistyczne tradycje. Skądinąd trudno prace kulturowe całkowicie oddzielić od poszukiwań ekologicznych czy warsztatowych. Spotykają się one przede wszystkim na wspólnej płaszczyźnie użytkowości tkaniny, która towarzyszy ludziom od zarania dziejów, spełniając najróżniejsze funkcje, czego śladem jest chociażby wielość mitów, legend, podań, baśni i bajek, w których pojawia się motyw tkaniny: od szaty Dejaniry, chusty św. Weroniki, przez kimona, ornaty, tałesy, sukmany po szaty cesarza z baśni Andersena i bawełniany podkoszulek z nadrukiem wynalazku Foresta Gumpa.
W nurcie kulturowym wyróżnić można prace o motywach baśniowych, inspirowane sztuką dzieci oraz twórczością prymitywów. Wyraźny jest nurt folkowy (zwłaszcza w twórczości artystów ze Skandynawii, Ukrainy i Polski), zawierający także odwołania do symboliki obrzędowej, rytualnej oraz narodowych tradycji kulturowych - prace artystki z Grecji Margaret Catherine Perivoliotis-Chryssovergis. Zwracają też uwagę odwołania do popularnych motywów literackich i baśniowych, wyraziste, jak w przypadku ikonograficznych aluzji do Władcy Pierścieni i książek o Harry’m Potterze w figuratywnych instalacjach Lejkiny oraz aluzyjne w pracy Alicji Lampy (także przez interesującą aranżację fotograficzną w katalogu). Artystka odwołuje się do znanej baśni braci Grimm o księżniczce, tkającej swoim, zamienionym w łabędzie, braciom, koszulki z pokrzyw.
Pamięć o wielowiekowych tradycjach użytkowych znajduje wyraz w dekoracyjnej dominancie wielu prac abstrakcyjnych, zwłaszcza tych, które parafrazują tradycyjne motywy zdobnicze. Można je bez specjalnych korekt wykorzystać w projektach sztuki użytkowej. Tendencją, która wydaje się nasilać, jest wprowadzanie przez artystów w obręb tkaniny napisów, niekiedy dość rozbudowanych. Jedna z artystek - Krystyna Szluinska-Sadaj z Kanady wprowadziła do swojej pracy poetycki manifest sztuki tkaniny. Zacytuję go na zakończenie tego, z konieczności krótkiego i pobieżnego, wprowadzenia w królewskie bogactwo lnu zaprezentowane na III Międzynarodowym Biennale Tkaniny Lnianej „Z krosna do Krosna” 2004:
Od ponad trzydziestu lat cyklicznie powraca moda na len, którą współcześnie wspiera ekologiczna refleksja. A nie ma chyba w sztuce bardziej przyjaznego i bliskiego naturze materiału, jak roślinna przędza. Nie dziwi zatem, że pierwszoplanowe miejsce wśród inspiracji artystów tkaniny zajmuje szeroko rozumiany świat przyrody: żywioły ziemi, nieba, wody, ognia i powietrza, piękno i rozmaitość krajobrazów, rozrzutna mnogość organicznych i nieorganicznych fenomenów przyrody. To dominujący nurt ekspozycji, jakkolwiek artyści tkaniny, zgodnie z duchem czasu, uciekają od dosłowności. Częściej inspirują się i transformują naturę niźli ją wiernie odtwarzają. Chodzi raczej o pewien „naturalny” klimat, który tworzy na przykład stonowana kolorystyka lnianej przędzy: różne odcienie przyjaznych oczom beżów, bieli, szarości i brązów oraz prostota warsztatu (zazwyczaj bardzo wyrafinowana).
Oczywiście na wystawie obecne są także prace z bardziej realistycznie potraktowanymi motywami pejzażowymi, zwierzęcymi i roślinnymi. Pojawia się nawet stylizowany, błękitny kwiatek lnu. Artystów inspiruje zarówno zauważalna w tworach przyrody regularność i symetryczność kształtów, jak i równie często spotykana - nieregularność i chaotyczność, która często kryje, uwidaczniane w dziełach sztuki, trudniejsze wzory ładu.
Paradoksalnie w poszczególnych realizacjach ekologiczna stylistyka splata się i przenika z abstrakcją, zarówno w jej nurcie organicznym, jak i w kierunkach skrajnie „sztucznych” i spekulatywnych: geometryzmie, sztuce znaku i op-arcie. To drugi, ważny i obszerny nurt biennale, nieustannie inspirujący warsztatowe poszukiwania artystów tkaniny. Łagodna finezja i gwałtowne kontrasty przenikających się warstw i pasm kolorów, kompozycyjny ład lub przeciwnie – ekscentryczne układy form, kształtów, splotów i efektów fakturowych – to tylko niektóre z rozmaitości propozycji i pomysłów uczestników konkursu.
Szczególnie zaciekawił mnie na tej edycji biennale nurt kulturowy, choć nie jest on szczególnie obfity w ilość realizacji. Tworzą go prace w różnoraki sposób eksponujące postać człowieka i humanistyczne tradycje. Skądinąd trudno prace kulturowe całkowicie oddzielić od poszukiwań ekologicznych czy warsztatowych. Spotykają się one przede wszystkim na wspólnej płaszczyźnie użytkowości tkaniny, która towarzyszy ludziom od zarania dziejów, spełniając najróżniejsze funkcje, czego śladem jest chociażby wielość mitów, legend, podań, baśni i bajek, w których pojawia się motyw tkaniny: od szaty Dejaniry, chusty św. Weroniki, przez kimona, ornaty, tałesy, sukmany po szaty cesarza z baśni Andersena i bawełniany podkoszulek z nadrukiem wynalazku Foresta Gumpa.
W nurcie kulturowym wyróżnić można prace o motywach baśniowych, inspirowane sztuką dzieci oraz twórczością prymitywów. Wyraźny jest nurt folkowy (zwłaszcza w twórczości artystów ze Skandynawii, Ukrainy i Polski), zawierający także odwołania do symboliki obrzędowej, rytualnej oraz narodowych tradycji kulturowych - prace artystki z Grecji Margaret Catherine Perivoliotis-Chryssovergis. Zwracają też uwagę odwołania do popularnych motywów literackich i baśniowych, wyraziste, jak w przypadku ikonograficznych aluzji do Władcy Pierścieni i książek o Harry’m Potterze w figuratywnych instalacjach Lejkiny oraz aluzyjne w pracy Alicji Lampy (także przez interesującą aranżację fotograficzną w katalogu). Artystka odwołuje się do znanej baśni braci Grimm o księżniczce, tkającej swoim, zamienionym w łabędzie, braciom, koszulki z pokrzyw.
Pamięć o wielowiekowych tradycjach użytkowych znajduje wyraz w dekoracyjnej dominancie wielu prac abstrakcyjnych, zwłaszcza tych, które parafrazują tradycyjne motywy zdobnicze. Można je bez specjalnych korekt wykorzystać w projektach sztuki użytkowej. Tendencją, która wydaje się nasilać, jest wprowadzanie przez artystów w obręb tkaniny napisów, niekiedy dość rozbudowanych. Jedna z artystek - Krystyna Szluinska-Sadaj z Kanady wprowadziła do swojej pracy poetycki manifest sztuki tkaniny. Zacytuję go na zakończenie tego, z konieczności krótkiego i pobieżnego, wprowadzenia w królewskie bogactwo lnu zaprezentowane na III Międzynarodowym Biennale Tkaniny Lnianej „Z krosna do Krosna” 2004:
Chociaż tkanie
jest samotną pracą,
nie czuję się samotna,
ponieważ istnieją
te wspaniałe momenty.
Ktoś również zakłada osnowę
lub przeplata wątek.
Twórcze duszki
łączą nitki.
Tkany obraz
staje się żywy.
A nasze ręce
spotykają się
w czasie inspiracji.
Magdalena Rabizo-Birek
